ถามมา-ตอบให้ : เรื่อง“ของถวายในมิสซาฯ”

ถาม: เกิดความสงสัยเวลาไปฉลองวัด บางวัดของถวายเยอะแยะ แถวยาวเหยียด บางวัดมีแค่กาลิกส์ ปัง เหล้าองุ่น เลยอยากรู้ว่าที่ถูกต้อง หรือทำได้ ไม่ได้อย่างไร
ตอบ: คริสตชนก่อนอื่นหมดเราต้องทำความเข้าใจว่า ของถวายในพิธีมิสซานั้นคืออะไร? ในกฎทั่วไปสำหรับมิสซา ตามจารีตโรมัน (General Instruction for Roman Missal: GIRM) กล่าวว่า เมื่อเริ่มภาคบูชาขอบพระคุณมีการเตรียมพระแท่น ต่อจากนั้นนำของถวายมา เป็นการดีถ้าสัตบุรุษจะนำขนมปังและเหล้าองุ่นมาถวาย เงินและของถวายอื่น ๆ สำหรับคนยากจน หรือสำหรับวัดที่สัตบุรุษนำมาหรือรวบรวมได้ในวัด นับว่าเป็นของถวายด้วย แต่ต้องวางไว้ในที่เหมาะสมนอกพระแท่น (GIRM 73)

เมื่อเราเข้าใจถึงของถวายแล้วว่าคืออะไร ตามที่เอกสารได้บอกไว้ ดังนั้น สิ่งที่สำคัญที่สุดในบรรดาของถวายคือ ของที่ใช้ในพิธีบูชาขอบพระคุณ ซึ่งได้แก่ แผ่นปังและเหล้าองุ่น บางแห่งนำกาลิกส์แห่มาด้วย ซึ่งไม่จำเป็น เพราะกาลิกส์เป็นภาชนะศักดิ์สิทธิ์ที่ต้องเตรียมไว้ที่พระแท่นแล้ว ไม่ใช่เป็นของถวาย

แผ่นปังที่ถวายควรเป็นแผ่นปังที่บรรจุอยู่ในผอบศีล (Ciborium) หรือในจานศีล (Patena) แบบที่มีก้นลึก และเหล้าองุ่น ควรบรรจุอยู่ในภาชนะ (Cruet) ซึ่งทำด้วยวัสดุมีค่าหรือแก้วโดยจะเป็นคู่สำหรับใส่เหล้าองุ่น (Vinum ย่อด้วยอักษร V) และใส่นํ้า (Aqua ย่อด้วยอักษร A) บางที่ อาจจะจัดเป็นกระเช้าใส่แผ่นปังหรือเหล้าองุ่นมาถวายก็สามารถทำได้แต่ต้องไม่ขาดสิ่งที่ได้กล่าวมาในข้างต้น

ส่วนของอื่น ๆ หรือแม้กระทั่งเงิน สามารถนำมาถวายได้ โดยมีจุดประสงค์ในการถวายเพื่อให้คนยากจน หรือบำรุงวัด แต่ถ้าสิ่งที่นำมาถวายไม่ได้มีจุดประสงค์ดังกล่าว แต่เป็นการแสดงออกถึงหน้าตาหรือสถานะทางสังคม ก็ไม่ควรกระทำ เช่น เพื่อจะได้อวดกันว่าใครมีของถวายมากกว่ากัน ดีกว่ากัน แพงกว่ากัน หรือถ้ามีเจตนาจะถวายให้กับพระสงฆ์เพื่อแสดงการขอบคุณกับพระสงฆ์มากกว่าที่จะเป็นของถวายเพื่อวัด ในความเห็นส่วนตัวของพ่อคือ ควรไปถวายให้หลังจากพิธีมิสซาแล้วจะเหมาะกว่า เพราะไม่ได้ตอบสนองต่อวัตถุประสงค์ของการถวายทั้งเพื่อคนยากจน หรือเพื่อวัด

บางที่จะมีการนำต้นผ้าป่ามาร่วมขบวนของถวายเพื่อวัดหรือสัตบุรุษมีอะไรที่บ้านก็นำมาร่วมถวายเพื่อวัด ซึ่งเป็นการแสดงออกถึงการทำนุบำรุงพระศาสนจักร หรือเป็นการแสดงถึงการขอบคุณพระ เช่น นำผลผลิตที่ชุมชนหรือท้องถิ่นมีมาถวาย เพื่อขอบคุณพระสำหรับผลผลิตเหล่านั้น ก็เป็นสิ่งที่กระทำได้ แต่ต้องให้อยู่ในความเหมาะสม ไม่ยืดยาวจนเกินไป เพราะในส่วนนี้เป็นส่วนของการเตรียม จุดสำคัญคือการถวายบูชาขอบพระคุณที่อยู่ถัดไปจากส่วนนี้ต่างหาก

อีกสิ่งที่ต้องพึงระวังคือ แม้ว่าการนำผลผลิตของท้องถิ่นหรือชุมชนมาถวายเป็นสิ่งที่พึงกระทำได้ แต่ถ้าเป็นสิ่งที่มีกลิ่นแรงหรือเป็นของประเภทอาหาร ก็ควรจะหลีกเลี่ยง เช่น ทุเรียน หมูหัน ฯลฯ เพราะจะทำให้เกิดความวอกแวกในระหว่างการถวายมิสซา และของถวายที่ไม่เกี่ยวกับการถวายมิสซา ก็ควรจะนำไปวางไว้นอกเขตสักการสถาน (Sanctuary)

ส่วนเทียนและดอกไม้ ต้องนำมาถวายหรือไม่? ด้วยธรรมเนียมของคนไทยจะถวายดอกไม้ ธูป เทียน แต่คาทอลิกเราไม่ใช้ธูป เราจึงมีเพียงเทียนและดอกไม้ ซึ่งในคำแนะนำไม่ได้ให้นำเทียนและดอกไม้มาถวาย และที่จริงแล้วเทียนและดอกไม้นั้น ควรวางไว้ตั้งแต่เริ่มพิธีมิสซาแล้ว แต่ถ้าจะประยุกต์วัฒนธรรมเข้ากับพิธีกรรม ก็ไม่ถือว่าเป็นเรื่องผิดจนทำไม่ได้ ซึ่งก็จะมองว่าเทียนกับดอกไม้นั้นเป็นเหมือนการนำขบวนแห่ของถวาย ดังนั้นถ้าจะนำเทียนกับดอกไม้มาถวายด้วย ก็ควรเรียงลำดับ โดยมี เทียน ดอกไม้ นำขบวน จากนั้น เป็นแผ่นปัง และเหล้าองุ่น และจึงเป็นของอื่น ๆ ตามหลัง